Knipperende verlichting van rijtuigen wordt veroorzaakt doordat het contact tussen de spoorstaaf en het wiel/de wielen kortstondig verbroken wordt door vervuilde rails en/of op het spanningsloze puntstuk van wissels. Het is dus een vereiste dat de rails en de wielen goed schoon zijn.
Om het knipperen tegen te gaan kunnen één of meerdere elco's parallel aan de leds worden aangesloten. Een elco kan stroom opslaan als een accu en wordt dan ook vaak voor dat doel gebruikt. De bekendste toepassing is het afvlakken van de gelijkgerichte spanning in voedingen (afvlakken betekent vermindering van de rimpelspanning) en bij ledverlichting in rijtuigen (ledstrips) is de elco te gebruiken om het knipperen van de leds tegen te gaan.
Inschakelstroom begrenzen bij gebruik van elco's als anti-knipper
Een elco is toepasbaar als anti-knippervoorziening. De waarde van de elco (C1 in schema 01 en 02) kan tussen de 100 μF en 470 μF liggen. Hoe hoger de waarde, hoe beter de anti-knipper werkt. Bij led-strips is het raadzaam een zo groot mogelijke waarde te nemen. Dit is echter mede afhankelijk van de beschikbare ruimte. In schaal N is vanwege de beperkte ruimte elco's te plaatsen van 100 μF - 470 μF. De werkspanning van de elco moet bij een digitale modelspoorbaan 25 volt of meer zijn.
Wanneer het contact tussen de wielen en de spoorstaven kortstondig onderbroken wordt, neemt de elco (C1 in schema 01 en 02) de spanningsvoorziening even over. Indien er veel rijtuigen op de baan rijden die van een anti-knipper elco voorzien zijn, dan wordt tijdens het inschakelen van de centrale de totale inschakelstroom te hoog! Wanneer de spanning van de baan af is geweest, zullen de elco's in alle rijtuigen leeg zijn. Dan zal er bij het inschakelen van de centrale en/of boosters een hoge inschakelstroom gaan lopen. De kans is dan groot dat de beveiliging van de centrale en/of boosters aanspreekt. Om dit te voorkomen is het raadzaam om in elk rijtuig een weerstand van 100 tot 220 Ω tussen de voedingsspanning en de elco te plaatsen (zie R1a in schema 02). De weerstand begrenst dan de inschakelstroom. In mijn situatie is gekozen voor een weerstand (R1) van 560 Ω om de ledverlichting minder te laten branden.
Ook bij led-strips die voorzien zijn van een buffer-elco kan door het toevoegen van een weerstand in de plusdraad op deze wijze de inschakelstroompiek verminderd worden.
Elco's parallel schakelen
Wanneer voor de 'anti-knipper' in een rijtuig meer capaciteit nodig is, stel 1000 μF i.p.v. 470 μF, maar voor de grotere 1000 μF-elco is geen plaats in het rijtuig, dan zijn er ook twee elco's van 470 μF parallel te schakelen (plus van elco1 aan plus van elco2 en min van elco1 aan min van elco2). De twee elco's samen hebben dan een waarde van 1000 μF. Ze kunnen dan op twee plaatsen in het rijtuig worden ondergebracht. Eén grote elco of meerdere kleinere elco's parallel maakt elektrisch gezien niet uit. De totale waarde is de som van alle elco's in parallelschakeling.
Kortsluitbeveiliging in centrales/boosters
Wanneer er veel elco's op de modelspoorbaan aanwezig zijn in het rijdend materiaal, kan het voorkomen dat de kortsluitbeveiliging van de centrale en/of boosters aanspreekt (inschakelt). Het is dan raadzaam om een weerstand op te nemen in de aansluiting naar de elco, bij elk rijtuig (zoals aangegeven in afbeelding 02 en de omschrijving er onder).
Let er ook goed op dat de elco's niet in serie geschakeld zijn want dan is er maar de halve waarde. Dus: parallel = 470 + 470 = 940 (1000) μF en in serie 1/470 + 1/470 = 2/470 = 1/235, dus maar 235 μF!
Bron: https://encyclopedie.beneluxspoor.net/index.php?title=Maatregelen_tegen_knipperende_verlichting